Arti, kom je buitenspelen?
Het zal zo’n twintig jaar geleden zijn dat we voor het eerst bij Los Cortijos belandden, het vakantieparadijsje van Arti Kraaijeveld en zijn vrouw Lida met zeven beeldschone Spaanse boerenwoningen aan de Costa de la Luz, de kust van het licht in het Zuidspaanse Andalusië. En wat voor licht! Magisch licht! Vooral op die blinkende Atlantische oceaan.
We arriveerden rond middernacht dus dat licht was uit. Om de volgende ochtend in vol ornaat opnieuw deze pure en ruige omgeving te beschijnen. We openden het luik voor het raam en stonden oog in oog met een paard dat vrij in Kraaijevelds weelderige tuin mocht banjeren. Niet zo maar een paard, maar eentje opgetuigd als een trotse flamencodanseres. Die ochtend had Arti een tak knalroze bougainville in zijn halster gestoken. Een onvergetelijk lief beeld. En een bijzonder warm welkom.
Alles kon op de Cortijos, vrijheid was het toverwoord en het hele complex ademde dat en Arti en Lida gunden het iedereen. Overal op het terrein doken verrassinkjes op, alledaagse objecten, fraai gedecoreerd, speels, kleurrijk. Niet zo vreemd dat kinderen die met hun ouders op Los Cortijos vakantie vierden geregeld bij hem aan de deur stonden met de vraag: ‘Arti, kom je buitenspelen?’
Dat waren de goede tijden, tijden die de duistere perioden even deden vergeten. Want duister was het soms, dan ‘stormde het in z’n kop’, dan stond angst aan de voordeur te trappelen. Dezelfde angst die hem als begenadigd gitarist van De Bintangs, de Gigantjes, Kraaijeveld en Carlsberg op een dag parten speelde. Waarna hij acuut de gitaar aan de wilgen hing en de kwast voortaan zijn instrument werd. Die stormen liep Kraaijeveld eruit. Weken, maanden ging hij dan in z’n eentje op pad, wandelend door Spanje of Afrika. Of werkend aan ‘bedankschilderijen’, zo genoemd omdat hij opgelucht was weer een dag te zijn doorgekomen.
Gewoon niet bang zijn, zo sprak hij zichzelf dan ook geregeld toe, als een mantra, ter bezwering van de storm. We horen het hem zeggen in de onlangs uitgezonden gelijkmatige documentaire als hij voor een groot leeg wit doek staat en de eerste streken moet gaan zetten: ‘Wir atmen tief, und ohne Angst’. En dan gaat hij los: Voor onze ogen ontstaat een levensgroot mensfiguur, getooid met vleugels en een gouden rugzak. Refererend aan de Afrikaanse bootvluchtelingen die met grote regelmaat aan die Spaanse kust aanspoelen. Het raakte hem diep, en als iets Arti diep raakt en hij onmacht ervaart, dan laat hij het vliegen, in zijn hoofd en op het schildersdoek. Want ‘mensen moeten toch net als vogels overal naar toe kunnen vliegen? Vluchtelingen terugsturen? Mensen die soms een jaar hebben gelopen, op een gammel bootje stappen om hier een beter bestaan op te kunnen bouwen? Niks dervan, ik geef ze vleugels én een gouden rugzak als startkapitaal.’ Een warm welkom, zó hoort dat!
Vanaf die eerste keer kwamen we minstens een, vaak twee, soms drie keer per jaar naar de Cortijos en leerden langzamerhand door Arti’s ogen kijken. Dat kwam er vooral op neer dat het alledaagse heel bijzonder werd. Een groot cadeau!
Evelien Thöne
Overzichtstentoonstelling Arti Kraaijeveld bij KeK
Tweedehands racefietszadels en -sturen, meeuwenvleugels en oude vissersnetten. Ogenschijnlijk waardeloos materiaal, maar oei wat een mooie serie stierenkoppen maakte Kraaijeveld van dat spul. Teer, olieverf vermengd met rode wijn, houten kistjes, leisteen, prentjes van beschermheiligen, een gestrande rubberboot waarop vluchtelingen hun onheilspellende reis maakten, alles inspireerde Kraaijeveld, en alles werd gebruikt.
In mei van dit jaar overleed dit multitalent. Een overzicht van zijn gigantisch oeuvre, schilderijen en collages, is van 24 november tot 2 januari te zien bij KeK, op de bovenverdieping van het Kennemer Theater Beverwijk. De serie mega-schilderijen die Kraaijeveld over De Vluchteling maakte, wordt in de naastgelegen Grote Kerk aan het Kerkplein tentoongesteld. Opening van deze bijzondere expositie is op zaterdag 24 november om 15 uur, waarna om 16 uur een herdenking/tribute in de Grote Kerk volgt. Natuurlijk, speels, muzikaal en theatraal. Iedereen is welkom.
